Druten.

Zaterdag 21 augustus 2021 de gemeente Druten bezocht.

De afgelopen jaren regelmatig de plaats met fietsen gepasseerd (pontjes route), de kringloopwinkel bezocht, maar nooit echt de plaats bekeken.

Ik had wel al gezien, met het doorrijden door de plaats, dat er mooie oude gebouwen stonden.

Verleden

Na mijn bezoek nieuwsgierig geworden naar het verleden van Druten, o.a. naar het klooster, de Joodse gemeenschap en waarom heeft Druten een Stationstraat?

Op Internet ontdek ik gelijk een van de vele mooie Tramlijnen die Nederland rijk is geweest, “De Stoomtram Nijmegen Wamel” (1902-1934). Vandaar de Stationstraat, waarom eigenlijk geen tramstraat :)

Link: https://www.gemeentetramnijmegen.nl/menw.html 

Naast Druten bestaat de gemeente uit nog vier kerkdorpen: Afferden, Deest, Horssen en Puiflijk en de gehuchten Molenhoek en Neersteind.

Over de oorsprong van de namen van de vijf kernen in Druten zijn verschillende theorieën, waarvan er echter geen algemeen aanvaard wordt.

In het jaar 1100 bestonden alle Maas- en Waalse dorpen al; de meeste zijn waarschijnlijk nog wel enkele eeuwen ouder.

Er bestond toen een betrekkelijk hoge welvaart. Sommige dorpen waren in de middeleeuwen groter dan nu en er werden voor die tijd - uit de opbrengst van de akkerbouw - rijke en grote kerken gebouwd, waarvan nu nog enkele resten zijn overgebleven. Uit diverse veldnamen en ook uit de rekeningen betreffende de opbrengsten van de tienden, is af te leiden dat de bevolking toen voornamelijk leefde van de akkerbouw. De veeteelt is kennelijk pas later een rol gaan spelen.

De gemeente Druten werd op 1 januari 1818 vergroot met de opgeheven gemeenten Afferden en Puiflijk. Op 1 januari 1984 werd de gemeente Horssen opgeheven en bij Druten gevoegd.

Nonnen in Druten

Boldershofcomplex en het Klooster.

Het gebouwencomplex Boldershof werd in het begin van de twintigste eeuw gebouwd door Edouard Cuypers. Hij was de neef van de beroemde architect dr. Pierre Cuypers, bekend van onder meer de Ewalden kerk in Druten en het Rijksmuseum van Amsterdam.

De Filles de la Sagesse (Dochters der Wijsheid), een uit Frankrijk gevluchte orde, gaf opdracht voor de bouw van het grote klooster met de vele bijgebouwen op het Boldershofterrein.

Hier start de geschiedenis van Boldershof (tegenwoordig 's Heerenloo) als instelling voor verzorging en opvoeding van verstandelijk gehandicapten.

Functies:

De orde nam de zorg voor zwakbegaafde meisjes en vrouwen op zich.

Vóór de bouw van het klooster was Huize Boldershof een landgoed, achtereenvolgens bewoond door de zusters van Asperden en Jonkheer Jan Hendrik van Delen.

Het is zelfs nog een tijd gemeentehuis geweest, totdat plattelandsdokter Sauter het in 1888 kocht. Zijn weduwe verkocht het op 4 mei 1903 aan de zusters.

Bouwhistorie Het Boldershofcomplex is opgetrokken in een grauwe baksteen en hoofdzakelijk gedekt met helderrode gegolfde Friese pannen.

Het heeft een symmetrische aanleg met in de as een terugliggende kapel. De kapel heeft aan de voorkant een mooie trapopgang, die ook de ingang is van het gebouwencomplex. De kapel bestaat uit vier vakken met hooggeplaatste vensters en een steil zadeldak. Net boven het portaal is een groot roosvenster met vierpas en glas in lood. Tegen het koor aan ligt een lage aanbouw met sacristie.

De kapel wordt niet meer gebruikt voor erediensten. In 2009-2010 is de kapel grondig gerestaureerd. In de nabije toekomst krijgt het een herbestemming.

Aan de Ambtshuisstraat in de as van het complex is een inrijpoort. De iets terugliggende hoofdpoort heeft twee zware penanten, waaraan de smeedijzeren hekken zijn bevestigd.

Wandelroutes:

Voor het complex ligt een fraaie tuin met beelden: De Engelbewaarder en het oorlogsmonument St. Joris en de Draak.

Aan de linkerzijde ligt het paviljoen Marie-Louise, aan de rechterzijde paviljoen Montfort.

Evenwijdig aan de Kattenburg ligt het paviljoen Bernadette en het klooster.

De paviljoens waren van alle gemakken voorzien. De elite van Druten kwam er regelmatig een bad nemen.

Na nieuwbouw achter de paviljoens, begin jaren tachtig, dreigde de sloop voor deze gebouwen, maar dat is gelukkig voorkomen.

Het Boldershofcomplex is niet meer in gebruik als "inrichting voor idiote meisjes". In 1986 vertrokken de zusters uit Druten. De paviljoens en het klooster zijn ingericht als appartementen.

Klooster:

Het voormalige klooster van de zusters Jezus, Maria en Joseph werd in 1898 ontworpen door de Tilburgse architect Henri van den Abeelen. Het kerkbestuur van de H.H. Ewaldenkerk gaf daartoe opdracht.

Het onderwijs aan katholieke meisjes stond daarbij voorop.

Het klooster is gebouwd op de plaats waar de Kasteellaan van het voormalige kasteel, dat lag ten westen van het huidige centrum, uitkwam op de Hogestraat.

Anker:

De huidige naam van het gebouw komt van het scheepsanker dat voor het complex is geplaatst. De bejaardenbond had in het complex een etage als soos in gebruik. Scheepswerf Janssen uit Druten gaf de club een anker, zodat de leden na hun werkzame leven hier 'voor anker konden gaan'.

Het monument bestaat uit een souterrain, begane grond, verdieping en kap met een plat. Er liggen Maasleien op het dak en er zijn ook vier fraai afgewerkte dakkapellen te zien. In een torenachtige versiering zien we drie nissen. Een ervan wordt gevuld met een beeld van Jacobus Major (Jacobus de Meerdere), terwijl je Jezus, Maria en Joseph zou verwachten. Reden is dat het gebouw een gesticht voor oude mannen werd met de naam Sint Jacobus, toen de zusters van de orde Jezus, Maria en Joseph het onderwijs aan meisjes in een nieuw schoolgebouw voortzetten.

Vandaag de dag is het gebouw een soort bedrijfsverzamelgebouw geworden. Zelf het monument betreden is niet mogelijk.

Heel het terrein is openbaar. Hier overheen lopen wandelroutes zoals de Boldershof Cour(www.drutenonline.nl en de gemeentelijke Kunst en Monumentenroute 'Ik Zie!').

Joden:

In de eerste helft van de negentiende eeuw woonden er in Druten enkele joodse families.

Deze organiseerden zich in 1859 tot een zelfstandige joodse gemeente. Een jaar later werd een synagoge aan de Nieuwstraat ingewijd. De begraafplaats op de Gelenberg in Afferden was al sinds 1836 in gebruik. In 1885 werd het vijfentwintig jarig bestaan van de synagoge nog gevierd, daarna liep de gemeente langzaam leeg.

In 1900 werd de joodse gemeente van Druten bij die van Nijmegen gevoegd. De synagoge is tot 1906 in gebruik gebleven, daarna kreeg het gebouw een andere bestemming. In 1977 is het pand gesloopt.

De begraafplaats is in 1961 geruimd; de stoffelijke resten zijn overgebracht naar de joodse begraafplaats aan de Kwakkenbergweg in Groesbeek.

In augustus 2001 is op de Waalbandijk een gedenkteken onthuld ter herinnering aan de synagoge.

Aantal joden in Druten:

1809 4

1840 15

1869 57

1899 43

1930 _

Bronnen:

- Os, Johan van en Talsma, Ans. Boldershof 75

- Schulte, A.G. (1986). Het land van Maas en Waal: Monumenten van Geschiedenis en Kunst.'s-Gravenhage: Staatsuitgeverij.

- Joods Cultureel Kwartier.

Veerstraat

Veerstraat

Waalbandijk (Heemtuin)

Waalbandijk (Heemtuin)

Oude Tramremise

Oude Tramremise

Stationstraat

Stationstraat

Opmerkingen

27.08.2021 06:49

Jos Theunisz

Mooi verhaal en schitterende foto’s. Genoten.

27.08.2021 06:58

Fred de Langen

Dankjewel Jan voor het compliment.

25.08.2021 19:21

Simone Drenth

Hmmmm, een beetje jaloers ben ik wel, want wat moet ik nou, als jij al in dit schitterende dorp bent geweest en zo'n fantastische reportage hebt gemaakt. Nooit geweten, dat dit dorp zo fotogeniek is.

25.08.2021 19:50

fred de Langen

Heel mooi compliment Simone, maar ook gewoon zelf heerlijk daar gaan rondwandelen, een ijsje eten bij de ijssalon met je lief.

23.08.2021 18:25

Rony Put

heel mooi beelden

24.08.2021 12:45

fred de Langen

Hartelijk dank weer voor je feedback Rony.